Veel mensen met autisme maken plan voor suïcide of doen een poging

Mensen met autisme overwegen veel vaker om uit het leven te stappen dan de gemiddelde Nederlander. Velen van hen blijken ooit een plan te hebben gemaakt of een poging te hebben ondernomen.

Dat suïcidaliteit onder mensen met autisme veel vaker voorkomt dan in de algemene bevolking, is niet nieuw. Wel dat een onderzoek nu veel hogere cijfers oplevert dan tot nu toe bekend. Het nieuwe onderzoek is van het Nederlands Autisme Register, dat ruim 1164 mensen met autisme vragen voorschotelde over suïcidale gedachten en gedrag (plannen maken en pogingen doen).

Het is de eerste Nederlandse studie hiernaar, deze maand gepubliceerd in het wetenschappelijk vakblad Autism. Van de ondervraagde mensen met autisme blijkt 80 procent er weleens over gedacht te hebben om een einde aan het leven te maken. Voor de bevolking als geheel is dat 8 procent.

Zichzelf verbergen

Jaël van Bentum, onderzoeker en docent aan de Universiteit Utrecht, noemt de uitkomsten ‘alarmerend’. Vooral omdat de helft van de deelnemers die weleens aan zelfdoding heeft gedacht, ook een plan heeft gemaakt of daadwerkelijk een poging heeft ondernomen. “Ze zijn er dus actief mee aan de gang gegaan.”

Die kans blijkt groter naarmate mensen meer autistische trekken vertonen. Vooral het constante piekeren (rumineren) kan volgens Van Bentum riskant zijn, zeker als dat zich richt op suïcide. “Je kunt dan het gevoel krijgen dat je klem zit en dat er geen andere uitweg meer is.”

Andere risicofactoren overlappen met die in de algehele bevolking, zoals bijkomende psychiatrische stoornissen en eenzaamheid. Dat mensen met autisme eenzaamheid verkiezen boven gezelschap noemt Van Bentum een misvatting. “Vaak verlangen ze evengoed naar vriendschappen en een relatie, alleen lukt dat niet altijd.”

Opvallend is dat mannen en vrouwen met autisme evenveel suïcidale gedachten en gedrag laten zien, terwijl mannen in de totale bevolking hoger scoren. “Vrouwen met autisme zijn meer dan mannen geneigd om hun autistische trekken te camoufleren, zo blijkt uit andere studies. Ze verbergen zichzelf, wat veel energie kost en suïcidaal gedrag in de hand kan werken.”

Er niet bijhoren

Ook hebben vrouwen meer behoefte aan sociaal contact dan mannen. En raken daardoor vaker teleurgesteld en gefrustreerd, als het op niets uitdraait. Dat ligt niet per se aan deze vrouwen, zegt Van Bentum, maar ook aan mensen zonder autisme, die moeite hebben om de juiste toon te vinden. “We spreken van een zogeheten double empathy problem.”

De studie van het Nederlands Autisme Register, opgericht door de Nederlandse Vereniging voor Autisme en de Vrije Universiteit Amsterdam, is niet geheel representatief voor alle mensen met autisme. Dat komt onder meer doordat het aantal vrouwen oververtegenwoordigd is, en het aantal mensen met een praktische opleiding ondervertegenwoordigd. Wel biedt het onderzoek een waardevolle indicatie.

Uit internationale studies rijst een wisselend beeld op, zegt Van Bentum. De percentages van suïcidaliteit onder mensen met autisme variëren van 4 tot 66 procent.

Therapie

In de preventie is nog een slag te maken, valt in het wetenschappelijke artikel te lezen. Te veel wordt er ingezoomd op de algemene risicofactoren en te weinig op de specifiek autistische trekken. “Veel mensen met autisme hebben het gevoel dat ze er niet bij horen. Dat kun je met therapie ook nog eens goed aanpakken.”

Hoeveel Nederlanders met autisme zich daadwerkelijk jaarlijks van het leven beroven, is volgens Van Bentum niet bekend. In de gehele bevolking ligt dat cijfer in de afgelopen jaren rond de 1900.

 Denk je aan zelfdoding, neem dan gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op 113.nl