Artikelen

Ondanks de strenge beroepscode blijven psychologen en psychiaters onophoudelijk diagnoses plakken op Donald Trump. "De plicht om te waarschuwen weegt zwaarder."

In 2021 wordt ouderenpsychiater Saskia Bakker in de spreekkamer neergeschoten door een patiënt. Een beveiliger overleeft de moordaanslag niet. Bakker vertelt voor het eerst haar verhaal.

De nieuwe Richtlijn Suïcidaliteit kan zevenhonderd levens per jaar redden, zegt psychiater Aartjan Beekman, tevens voorzitter van de richtlijncommissie "Dat is meer dan alle verkeersdoden bij elkaar.”

Niets zo doeltreffend als een behandeling met elektroshocks bij zware depressies. Toch kiezen maar weinig patiënten hiervoor. Hoe eng is zo’n behandeling? Trouw kijkt mee in het UMC Utrecht.

Patiëntenplatform Mind pleit voor een wettelijk verbod op eenzame opsluiting in de psychiatrie. Is dat uitvoerbaar?

Het idee van ‘positieve gezondheid’, met inbegrip van welbevinden en zingeving, is populair. Maar hoe wetenschappelijk is die nieuwe visie eigenlijk?

Kun je met een chatbot een depressie terugdringen? Wetenschappers boeken goede resultaten en zien een rol voor deze apps weggelegd in de GGZ. Maar nu nog niet.

Voor het eerst zijn de psychische problemen bij veroordeelde IS-vrouwen grondig in kaart gebracht. Menigeen kampt met een borderline persoonlijkheidsstoornis.

Geen tien therapeutische sessies maar één gesprek van een uur. Heeft dat zin, als je psychisch in de knoop zit? Ja, toont onderzoek. “Het is geen wondermiddel, maar kan wel een diep inzicht geven.”

Een patiënt ontdekte dat haar dossier door 160 medewerkers van een GGZ-instelling is ingezien. Ze stapte naar de Geschillencommissie en eist een schadevergoeding.

Hij overleefde de Holocaust, werkte als psychiater in New York en Jeruzalem en werd in eigen land gelauwerd en verguisd. Herman van Praag (95) beschrijft het in zijn autobiografie. “Genocide in Gaza? Ach, geklets.”

Dat psychotherapie mensen van al hun klachten afhelpt, is een mythe. Dat zet patiënten op het verkeerde spoor, betoogt behandelaar Flip Jan van Oenen in zijn nieuwe boek Verdragen.

Veel inwoners van Hilversum zijn eenzaam of zitten psychisch in de knoop. Wethouder Gerben van Voorden wil daarom de buurt nieuw leven inblazen.

Meer patiënten behandelen in dezelfde tijd, zonder wachtlijsten. Zorgaanbieder Thubble gooit hoge ogen. Andere GGZ-instellingen tonen interesse.

De meeste mensen met een bipolaire stoornis blijken geen medicatie te slikken en leven zo goed mogelijk met de depressies en manieën. Hoe doet CEO Ansgar Brenninkmeijer dat?

Het lichaam is te lang over het hoofd gezien in de behandeling van burn-out, bepleit psycholoog Rebecca Vandenabeele. Haar lichamelijke benadering past in een trend.

Meer Nederlanders dan ooit hebben last van angststoornissen. De angst lijkt soms snel verdwenen, zegt de kersverse hoogleraar Neeltje Batelaan, maar dat is schijn.

Niet alleen bossen, meren en koralen kennen kantelpunten, maar ook de menselijke geest. Dat betoogt ecoloog Marten Scheffer in een vakblad voor psychiaters.

Ondanks alle inzet van 113 Zelfmoordpreventie schommelt het suïcidecijfer in Nederland al jaren rond de 1850. Waarom daalt dat cijfer niet?

Een nieuwe behandeling kan mensen die suïcidaal zijn, verlossen van de dagelijkse, kwellende beelden van de eigen dood.

Alleen antidepressiva slikken voldoet niet meer bij een depressie. Patiënten moeten volgens de nieuwe richtlijn ook in therapie. Wat doet dat met de wachtlijsten?

Patiënten opsluiten, vastbinden, en gedwongen medicatie toedienen. Met deze ‘dwang’ houden behandelaren hun eigen angsten en onmacht op afstand, betoogt psycholoog Evi Verbeke.

Een moeder trekt aan de bel over de eenzame opsluiting van haar dochter (21), die zevenenhalve maand aaneengesloten in een isoleercel heeft doorgebracht.

Wie met suïcidale gevoelens wordt opgenomen, krijgt meestal direct medicatie. Bij ggz-instelling Rivierduinen in Leiden hebben ze een andere aanpak: diep in het gevoelsleven van patiënten duiken. 

Mensen met autisme overwegen veel vaker om uit het leven te stappen dan de gemiddelde Nederlander. Velen van hen blijken ooit een plan te hebben gemaakt of een poging te hebben ondernomen.

Niet de vergeetachtigheid maar hallucinaties zijn tekenend voor lewy body dementie. Anne Bannink schreef een boek over het leven met haar man, die er al vijf jaar aan lijdt.

Een kind of partner met psychische problemen is ook zware kost voor familieleden. Gepensioneerde GGZ-medewerkers bieden hulp. Kosteloos.

De Nationaal Rapporteur Verslavingen noemt de legalisering van online gokken "desastreus". Donderdag stuurt hij zijn advies naar de overheid.

Veel jongeren groeien op met een familielid dat verslaafd is. ‘Er zitten verhalen bij die je normaal gesproken alleen in oorlogsgebieden hoort.’

Een groep behandelaren, hoogleraren en (zorg)organisaties sleept toezichthouder NZa voor de rechter, omdat die onrechtmatig patiëntgegevens zou verzamelen.

Volgens de richtlijnen moeten psychiatrische patiënten elk jaar lichamelijk worden onderzocht. Dat gebeurt nauwelijks, blijkt uit onderzoek.

Een behandeling voor kinderen met autisme roept veel verontwaardiging en woede bij ouders op. Ze vergelijken het met homogenezingstherapie.

Uiterst kwetsbare cliënten werden op een Groningse zorgboerderij stelselmatig en op het sadistische af mishandeld? Waarom greep de inspectie pas maanden later in? "We kunnen voor elk telefoontje in de auto springen."

Jongeren met een strafblad en een kort lontje dragen een smartwatch, die de spanning in hun lijf in de gaten houdt en trilt als er een woede-uitbarsting dreigt. Zo leren jongeren bij GGZ-instelling Arkin om zich te beheersen.

Blind, doof of gevoelig voor prikkels: musea richten zich steeds vaker op speciale groepen bezoekers. Rijksmuseum Boerhaave in Leiden biedt sinds kort rondleidingen voor mensen met dementie.

Het aantal volwassenen met een psychische stoornis is volgens het Trimbos-instituut sterk gestegen. Telde Nederland twaalf jaar geleden 1,9 miljoen volwassenen met een psychische aandoening, nu zijn het er 3,3 miljoen. De coronacrisis lijkt hierbij geen rol te spelen.

Ze zijn psychiatrisch patiënt, verslaafd, hebben een strafblad en leven op de armoedegrens. Veertien inwoners van Den Helder ontvingen bij wijze van proef drie jaar lang 350 euro per maand bovenop de uitkering. Wat deed dat met hun leven? 

Bij mensen die in hun eigen huis overlijden na euthanasie, is orgaandonatie vaak niet mogelijk.  Een huisarts en een intensivist van het Isala Ziekenhuis in Zwolle hebben daar iets op bedacht.

Veel mensen met dementie lijden niet alleen aan de ziekte maar ook aan het stigma van de zielige patiënt die een verschrikkelijk lot wacht. Dat betoogt prof. Anne-Mei The vandaag in haar oratie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Aan covid-19 blijken relatief veel psychiatrische patiënten te zijn overleden. Of een relatief lage vaccinatiegraad hierbij een rol speelt, is onbekend.

Bij de beslissing om wel of geen euthanasie te verlenen aan psychiatrische patiënten, zouden artsen meer rekening moeten houden met het verdriet van nabestaanden. 

UM-hoogleraar psychiatrie Machteld Marcelis, die in opspraak raakte vanwege een 'onveilig leerklimaat', is het slachtoffer geworden van “een goed georkestreerde afrekening”. Dat zegt voormalig UM-hoogleraar Jim van Os.

Mindfulness en soortgelijke trainingen helpen niet om psychische problemen bij scholieren te voorkomen. "Je kunt beter eerst screenen op leerlingen die er baat bij hebben."

Cijfers over het aantal patiënten dat jaarlijks in de isoleercel verblijft, zijn onbetrouwbaar. Terwijl die gegevens juist cruciaal zijn om dit aantal terug te dringen.

Hoe houd je jongeren uit de criminaliteit? Een proef in de Bijlmer gooit het over een andere boeg. En daarbij spelen ervaringsdeskundigen en de mensen rond de jongere een belangrijke rol.

Geen baan, schulden, psychische stoornissen, en leven als een dakloze. Wie radicaliseert, kampt vaak met een waaier aan problemen. Dit blijkt uit een studie van de GGD Amsterdam, die de uitkomsten eerst wel en daarna niet wil toelichten.

Zijn leven lang heeft hij oorlogs- en geweldslachtoffers (en hun gezinnen) behandeld in het Sinai Centrum in Amstelveen. Onlangs nam psychiater Fedia Jacobs afscheid. Een gesprek over de ellende die mensen elkaar aandoen.

Het komt vaker voor dat mensen met autisme zelf wetenschappelijk onderzoek doen. Zo heeft Frederik Boven de geschiedenis van de stoornis in kaart gebracht, maar snapt nu ook beter hoe hij zelf in elkaar steekt.

Al jarenlang vliegen verzekeraars, een patiëntenvereniging en een apotheek elkaar in de haren om de vergoeding van medicatie waarmee patiënten antidepressiva kunnen afbouwen. Waar draait deze venijnige strijd precies om?

Een patiënt met psychosegevoeligheid heeft een GGZ-instelling aangeklaagd wegens discriminatie. De patiënt is een behandeling voor verslaving geweigerd.

Persoonlijkheidsstoornissen, autisme, laag IQ. Terroristen hebben meer psychische problemen dan gedacht. En ze blijken ook nog samen te hangen met de terreurdaden die ze plegen.

Bij Clean Air Nederland komen veel klachten binnen over rookoverlast door buren. Daarom heeft de organisatie voor niet-rokers een meldpunt in het leven geroepen en bereidt ze proefprocessen voor.

De gezondheid van dak- en thuislozen is slechter dan gedacht. Naast veel lichamelijke klachten kampt zo goed als iedereen met psychische problemen. Verslaving, depressie, wanen, het is aan de orde van de dag.

Literatuur op recept: psychologen en psychiaters bevelen boeken aan voor patiënten, ook wel bibliotherapie genoemd. Psychiater Dirk De Wachter raadt oorlogsroman Leven en lot aan. 

GGZ-instellingen moeten  van de separeer af, daar zijn ze het over eens. Maar uit een analyse blijkt dat het de een heel goed lukt en de ander totaal niet.

Een gewapende overval, een auto-ongeluk of seksueel misbruik als kind. Duurde een traumabehandeling vroeger maanden of jaren, nu beloven GGZ-instellingen dat patiënten in een paar dagen van hun nachtmerries af kunnen zijn. 

Voor GGZ-instelling Arkin is de maat vol. Samen met het OM en de cliëntenraad heeft de instelling besloten om de Wet verplichte ggz niet langer naar de letter na te leven. Tientallen formulieren en brieven blijven vanaf nu in de la.

Wie een laag IQ heeft, loopt in de psychiatrie een grotere kans om chronisch patiënt te worden dan mensen met een gemiddelde intelligentie. Een vroegtijdige screening kan dat voorkomen.

Traumatherapie slaat bij veel oorlogsveteranen niet aan. Daarom heeft het Sinai Centrum in Amstelveen het roer omgegooid. De veteranen krijgen een uitgekiende mix van behandelingen en trainingen voor de kiezen. Het lijkt te werken.

Naast het trillen en trage bewegen hebben veel patiënten met de ziekte van Parkinson last van psychische klachten als hallucinaties, apathie, angst en depressie. Neurologen hebben daar te weinig oog voor.

Gedragswetenschappers moeten terughoudend zijn met corona-advies aan beleidsmakers, omdat veel studies niet hard genoeg zijn, stelt een groep onderzoekers. Een tool van de NASA kan uitkomst bieden.

Na de dood van haar zoon, die in behandeling was in de GGZ, is Marian van Unen al veertien jaar op zoek naar antwoorden. Wat is er precies gebeurd? Wie was verantwoordelijk? Dat doet ze samen met psychiater Erik Sikkens, die haar bijstaat in de strijd voor een menselijkere GGZ.

Huisartsen in Wassenaar hebben alarm geslagen over de stijging van het aantal inwoners met depressieve klachten en suïcidale gedachten, onder wie opvallend veel ondernemers.

Sommigen denken dat ze dood zijn, anderen weten zeker dat hun geliefde een dubbelganger is. Het zijn enkele bizarre symptomen van zeldzame neurologische aandoeningen. Kan het echt, aangevallen worden door je eigen hand?

Sinds 2018 schaart 113 Zelfmoordpreventie zich achter de beweging van ‘Zero suicide’. Het ministerie en aardig wat GGZ-instellingen steunen deze nieuwe aanpak, maar tegelijk wekt die boosheid bij nabestaanden en hulpverleners.

Het draait steeds om mannen, om moordenaars en verkrachters, die onbehandelbaar zijn en niet zelden als CEO in het bedrijfsleven werken. Vergeet het maar: dit populaire beeld van psychopaten klopt van geen kant.

Vijf jaar geleden botsten Jim van Os en Iris Sommer in NRC Handelsblad over de vraag of schizofrenie bestaat. Nu kijken ze terug en blikken ze vooruit op studies waar volgens hen behoefte aan is. Ook in dit gesprek gaan ze de confrontatie niet uit de weg.

Als mensen zich storen aan het gedrag van een vriend, zeggen ze dat recht in zijn gezicht. Als hun baas zich misdraagt, slaan ze aan het roddelen. Dat is veiliger, zegt prof. Paul van Lange, maar het verklaart ook waarom seksuele intimidatie jarenlang kan voortduren.

NOS-journalist Rinke van den Brink, die veel heeft bericht over calamiteiten in de gezondheidszorg, werd zelf slachtoffer van een medische fout. Daarna stort hij volledig in. Van den Brink beschrijft het onomwonden in zijn boek Ik ben er weer.

Hoewel er in de psychiatrie weinig woorden aan vuil worden gemaakt, is de emotionele impact van suïcides op behandelaren groot. Een psychiater en een verpleegkundige blikken terug op een zelfmoord die het behandelteam diep raakte.

Traumatische rouw. Het komt vooral voor bij nabestaanden van wie een kind of partner gewelddadig om het leven is gekomen. Het begrip is afgeleid van de relatief nieuwe diagnose 'persisterende complexe rouwstoornis'. Niet iedereen is overtuigd van het nut daarvan.

Psychiaters trekken er zelden over aan de bel, maar bij langdurige behandelingen blijkt het elektronisch patiëntendossier een obstakel voor goede zorg. Eerdere suïcidepogingen en bijwerkingen van medicatie? Het is nauwelijks terug te vinden.

De helft van de patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen heeft een verkeerde dan wel verouderde diagnose. Dat blijkt uit een wetenschappelijke studie van zorginstelling GGNet. Wat is er aan de hand met deze groep?

Na de huisartsen houden nu ook de psychiaters een register bij van GGZ-patiënten die besmet of overleden zijn als gevolg van covid-19. De telling moet tegelijk uitwijzen of psychiatrische patiënten eerder besmet raken en ernstiger ziek worden.

Sinds januari screent Amsterdam delinquenten op hersenletsel. Dit vanwege een behandeling, maar ook om de criminaliteit in de stad terug te dringen. Want de aanwijzingen dat hersenletsel en criminaliteit samenhangen, stapelen zich op.

Psychotherapie werkt, maar lang niet zo goed als iedereen denkt. Behandelaren en GGZ-instellingen moeten een eerlijker beeld schetsen, betoogt systeemtherapeut Flip Jan van Oenen in zijn boek Het misverstand psychotherapie.

Al zolang als de psychologie bestaat zijn wetenschappers op zoek naar de oorzaak van depressie en andere psychische stoornissen. Hoogleraar Denny Borsboom vermoedt dat er in de verkeerde hoek wordt gezocht.

Op de voorplecht prijken de succesvolle boys’, zegt psychiater Dirk De Wachter, ‘maar aan de achterkant vallen mensen in het water. Het is een probleem van de hele samenleving. 'Psychiaters moeten daarover harder aan de bel trekken.'

Al jaren telt het Limburgse grensdorp Vaals naar verhouding de meeste depressiepatiënten van alle gemeenten in Nederland. Om het tij te keren zoekt het gemeentebestuur naar originele oplossingen.

Circa 75 duizend Nederlandse patiënten met psychoses krijgen niet de zorg die ze volgens de landelijke richtlijn nodig hebben. Ze ontvangen geen psychotherapie en de medicatie is ook niet overal op orde.

Na drie jaar neemt Damiaan Denys afscheid als voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. Waarin is hij geslaagd, waarin niet? Zijn opvolger is geen hoogleraar, voor het eerst in 150 jaar. Wat vindt hij daarvan?

Een trauma wordt lang niet door alle GGZ-behandelaren herkend. En als ze dat wel doen, dan geeft bijna de helft de verkeerde behandeling. Of geen behandeling, omdat de patiënt het niet zou aankunnen. Gewoon doen, luidt het devies.

Mensen met veel vaste routines lijken een saai leventje te leiden, maar in werkelijkheid zijn ze intelligenter, wilskrachtiger en hebben ze meer zelfbeheersing, zegt psycholoog Denise de Ridder. 

Voor het eerst kiest de NVvP een voorzitter die geen hoogleraar is. Elnathan Prinsen (36) luidt de naam, psychiater bij Dimence. In april volgt hij Damiaan Denys op. Maar wie is Prinsen eigenlijk?

In De Balie kruisten de psychiaters Jim van Os en Damiaan Denys de degens over de toekomst van de GGZ. Maar ook over de Efteling, communistische marktwerking, en boetes voor publieke hulpverlening.

Hoe vatbaar we zijn voor nepnieuws, verbaast zelfs de Amerikaanse psycholoog Elizabeth Loftus, een groot kenner van de onbetrouwbaarheid van het geheugen - die in dit licht ook #MeToo beziet.

Hij heeft een hoge pet op van psychiaters, maar wat Paul Blokhuis betreurt is dat zoveel van hen kiezen voor een zzp-bestaan en zich daarmee 'terugtrekken op een eiland'. Dat zegt de staatssecretaris in een gesprek met De Psychiater. 

Psychotherapeuten hebben nauwelijks oog voor de mislukkingen, de tegenvallers, de flaters, kortom, voor alles wat misgaat tijdens een behandeling. Gebeurt dat dan? Zeker, sommige patiënten voelen zich na de therapie beroerder dan ervoor.

De Europese aanbestedingsregels botsen in de zorg met kernzaken als continuïteit en partnerschap. Daarom gaat minister Hugo de Jonge van VWS die regels ter discussie stellen. 

Veel langdurige psychiatrische patiënten zouden geherdiagnosticeerd moeten worden, omdat de oorspronkelijke diagnose niet meer klopt. Dat ontdekte zorgaanbieder GGNet.

Patiënten met psychotische stoornissen zijn opvallend vaak slachtoffer van geweld. GGZ-instellingen experimenteren met kickbokstrainingen om hen weerbaarder te maken.

Personeelstekort en wachttijden: allebei hardnekkig, ingewikkeld en een forse bedreiging van de kwaliteit van de geestelijke gezondheidszorg. Wat te doen?

De Maastrichtse psychofarmacologen hebben de primeur: de eerste studie naar de cognitieve effecten van synthetische cannabis bij de mens. Het spul heet ook wel zombie-drug.

Parijse tieners die ook maar de indruk wekken te radicaliseren krijgen met haar te maken. De Franse psychiater en hoogleraar Marie Rose Moro is een autoriteit in de behandeling van migrantenjongeren.

De vraag naar psychiaters is in de afgelopen jaren verder gestegen. De teller staat nu op 786.  Maak werken in loondienst aantrekkelijker, klinkt het. Of moet het roer radicaal om?

Een therapie die in de lucht blijft hangen omdat de patiënt een laag IQ heeft. In de psychiatrische spreekkamer komt het vaker voor dan menig behandelaar inziet. Nu dat besef er is, wordt er aan oplossingen gewerkt.

De ouderenpsychiatrie heeft vooruitgang geboekt maar kampt tegelijk met de beddenafbouw en de moeizame doorplaatsing van patiënten

In 1995 volgde hij de roemruchte Herman van Praag op als hoofd psychiatrie in Maastricht. Vandaag vertrekt prof. Jim van Os (1960) naar het UMC Utrecht. Uitgerekend het UMC waarmee hij zo vaak de degens kruiste.

Wat te doen als praten niet helpt en pillen evenmin? Drie spectaculaire nieuwe behandelingen die kansrijk zijn tegen depressies, dwangstoornissenen ander breinleed.

Van der Gaag (67) voelt een sense of urgency om zich in te zetten voor de vermaatschappelijking van de zorg. Daarom is deze kinder- en jeugdpsychiater ook enthousiast over de transitie van de jeugdzorg.

Veel verdachten van moord kunnen zich niets meer herinneren van het misdrijf. Hoe aannemelijk is dat? Rechtspsycholoog Marko Jelicic doet een boekje open in zijn oratie 'Toen ik wakker werd was het al gebeurd.'

Wie neemt de politicus nog serieus, of de politieagent, of wie dan ook in een uniform? De huidige gezagscrisis is dieper dan ooit. Het is de hoogste tijd voor een herwaardering van gezag, vindt prof. Paul Verhaeghe.

In de geestelijke gezondheidszorg is de patiënt volledig uit het zicht geraakt, alles draait om kostenbeheersing. Dat beweren Jim van Os en Philippe Delespaul, die onlangs de kritische beweging ‘De Nieuwe GGZ’ zijn gestart.

Hoe vergroot je empathie bij psychopaten? Wat zegt een hersenscan over misdadig gedrag? Zie hier enkele vragen waar psychiater en klinisch farmacoloog Robbert-Jan Verkes (1959, Velsen) zich mee bezighoudt.

Dat psychopaten alleen maar sluwer en gevaarlijker worden na therapie klopt niet, beweert promovendus Farid Chakhssi. Hij maakte voor het eerst een gevalsstudie van een psychopaat.

Veel jongeren groeien op met een familielid dat verslaafd is. ‘Er zitten verhalen bij die je normaal gesproken alleen in oorlogsgebieden hoort.’